Krzyże Manx

kwietnia 05, 2020

Najbardziej ze wszystkiego na świecie fascynuje mnie to jak ludzie od siebie są różni…

różnimy się wyglądem, zainteresowaniami, czasami nawet i postrzeganiem rzeczywistości.

Czym jest to spowodowane? Bardzo prosta odpowiedź. Naszymi przeżyciami. Różnią nas domy z których pochodzimy, okolice które nas wychowują, ludzie i język. Najciekawsze jest to że nawet jak „Mamusia” do nas guga w kołysce, już nas zaczyna różnic od tej wielkiej głowy która na nas się gapi przez szczebelki a którą później będziemy nazywać „miotłą” „matołem albo po prostu rodzeństwem.

Oczywiście, ludzie zaczynają się do siebie upodabniać przez wspólne zainteresowania, opowieści jakie wysłuchaliśmy za młodu albo i pracę. Jakoś zaczynamy się tam upodabniać. Jakoś. Ale się różnimy. Teraz te różnice się coraz bardziej zacierają ze względu na potężne media jakimi jest masowa komunikacja(internet, telefon komórkowy i media pokrewne). Temat jakim dzisiaj będę maglował to ciekawa wariacja Fuþarku z Wysp Man

Morze od podstaw… Mały rys historyczny.

Dawno Dawno temu, gdy viking’owie jeszcze grasowali po świecie, powstało sobie królestwo Suðreyjar ok. Norðreyjar czyli Królestwo Mann i Wysp. Założył je Godred Crovan (ur. U.N. zm. 1095) w roku 1079 Miłościwie panował 16 lat. Królestwo nie popisało się ani długą historią ani osiągnięciami bo w 1266 roku zostało podzielone między Anglię (Wyspy Man) i Szkocję (Hebrydy), a Hrabstwo Orkadów ciągnęło swoją niezależność do 1471r. Generalnie królestwo jak królestwo za tamtych czasów. Było ich pełno.

No dobra ale co nas interesuje jakieś dawne państewko skoro o runach mowa? O tuż że ten region był nawiedzany przez rezolutnych skandynawskich Handlarzy od lat. A samo królestwo było jedynie „pochodną” tejże interesującej praktyki handlowej jaką reprezentowali północni germanie. Zdąrzyli w międzyczasie rozwinąć i zaznaczyć swoją odmienność przez stworzenie hybrydy kulturowej między Celtami I Skandynawami.

Jak dobrze wiemy człowieki uwielbiają wszędzie pozostawiać swoje ślady. Od malunków na ścianie jaskini, wychodka i kościoła po dzieci. Ale te dzieci właśnie często mają do dyspozycji kulturę i Mamusi I Tatusia. Gdy Skandynawowie kuli, wydrapywali i wypisywali swoje historię na zwykłych kamieniach (bo pomniki zaczęli później stawiać) tak mieszkańcy Suðreyjar skorzystali z panującej mody w regionie i skrobali swoje runy na „Wysokich Krzyżach” czyli tradycyjnych celtyckich pomnikach (wtedy była to modna nowość mająca zaledwie 200 lat.. coś koło). Trzeba nam wiedzieć że Religia Chrześcijańska zapuściła swoje korzenie w tamtym regionie już jakiś czas temu więc rezolutni Irlandczycy wykorzystali swoją bogatą kulturę i po prostu zmodyfikowali ją by wprowadzić te znaczki „jezusowe” do codziennej kultury. Kleryk nie robił zadym, Konwertyci byli zadowoleni, Szef okolicznej wioski był zadowolony bo te balony z południowego wschodu nie kręcili nosami że „jakieś bałwochwalce” i lud pospolity był zadowolony. W kocu widzą coś swojskiego a nie trupa przybitego do dechy.

Dobra gadu gadu można długo. Oto parę przykładów zabytków skandynawsko- celtyckich z Wysp Mann, i sam ten jakże dziwny dla wielu Fuþark młodszy dostosowany do tego żeby dziwną mowę cetlów też zapisać.